Çekya, mobilya ve ağaç işleme makine sektörü için ulaşılması kolay ihracat pazarlarından biri olmasına karşılık Türkiye ile ticari ilişkileri bu iki sektörde de düşük seviyelerde ilerliyor. World Furniture Outlook verilerine göre; Çekya 2022 yılı sonunda toplam 1,4 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve 131 milyon dolarlık ağaç işleme makine ithalatı gerçekleştirirken, Türkiye’nin, Çekya’ya gerçekleştirdiği ihracat rakamları istenilen seviyelerin altında kaldı.
Çekya ya da resmi adıyla Çek Cumhuriyeti, kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşu olan bir Orta Avrupa ülkesi. Ülkenin kısa adı, 3 Temmuz 2016’da alınan bir kararla resmen Çekya oldu. 1 Ocak 1993 tarihinde Çekoslovakya’nın barışçıl bir biçimde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere iki ülkeye ayrılmasının üzerine Çek Cumhuriyeti; 12 Mart 1999 tarihinde NATO’ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde Avrupa Birliği’ne katıldı. Ayrıca ülke 21 Aralık 2007 tarihi itibarıyla Avrupa vize birliğine dahil edildi. Ancak Çekya, AB üyesi olmasına rağmen Eurozone bölgesinde yer almıyor ve kendi para birimi olan Çek korunasını kullanıyor. Ülke Vişegrad Grubu üyesi olarak Slovakya, Polonya, Macaristan, Avrupa Birliği ve üyeleri ile güçlü bağlara sahip.
Avrupa birliği ekonomisi içinde önemli bir yere sahip
Çekya en fazla yabancı sermaye alan ve sahip olduğu potansiyel itibariyle gelişme şansı en yüksek olan AB üyesi ülkelerin başında geliyor. Avrupa Birliği ekonomisi içinde önemli bir yere sahip olan ülke eşitsizlikten arındırılmış insani gelişme içerisinde 15. sırada yer alarak ABD, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerden önce geliyor. Çekya, 2006 yılından itibaren Dünya Bankası verilerine göre yüksek gelirli ekonomiler arasında yer alıyor.
3 bölge ve 13 vilayetten oluşuyor
Çek Cumhuriyeti özelikle tarihi Prag kentiyle tanınıyor. Prag kenti, ülkenin başkenti ve en büyük kenti olmasının yanı sıra, çok ilgi çeken bir turizm merkezi. Bohemya, Moravya ve Silezya bölgelerinden oluşan ülkede 13 vilayet bulunuyor. Centre of Industrial Studies (CSIL) tarafından EUMABOIS için hazırlanan World Furniture Outlook verilerine göre; Çekya 2022 yılı sonunda rapora konu olan ülkeler arasında, 2,7 milyar dolarlık mobilya üretimi ile 25’inci, 1,6 milyar dolarlık ihracatıyla 23’üncü, 1,4 milyar dolarlık ithalatı ile 24’üncü, 2,5 milyar dolarlık yurt içi satışı ile 26. sırada yer aldı. 2021 yılında 2,7 milyar dolarlık mobilya üretimine imza atan ülke 2018-2019 ve 2020 yıllarında ortalama 2,2 milyar dolarlık mobilya üretimi yaptı.
En önemli ihracat pazarı almanya
İhracat verileri incelendiğinde; Çekya’nın yıllar içinde yükselen bir ihracat grafiği olduğu görüldü. 2013 yılında 876 milyon dolarlık mobilya ihracatı yapan ülke, 2020’de 1,4 milyar dolarlık, 2021’de ise 1,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 2022 yılında en fazla mobilya ihracatı gerçekleştirdiği ülkeler sıralamasına bakıldığında ilk sırada yüzde 34,8 ile en önemli ticari partneri Almanya olduğu görüldü. Yüzde 8,7 ile Slovakya ikinci sırada yer alırken, üçüncü sıranın sahibi ise yüzde 8,5 ile Fransa oldu. Çekya’nın 2022 yılında mobilya ihracatı gerçekleştirdiği diğer ülkeler ise şöyle oldu; yüzde 4,7 ile Avusturya, yüzde 4,1 ile Polonya, yüzde 3,7 ile Birleşik Krallık, yüzde 3,5 ile Hollanda, yüzde 3,4 ile Amerika, yüzde 3,3 ile İsveç ve yüzde 3,2 ile İrlanda.
İthalatta ilk sıra Polonya’nın
Raporda yer alan verirlere göre; Çekya 2021 yılında 1,5 milyar dolarlık, 2020’de de 1,1 milyar dolarlık mobilya ithalatı yaptı. 2022 yılında yüzde 32,7 ile en fazla Polonya’dan mobilya ithal eden Çekya’nın en fazla mobilya aldığı ikinci ülke ise yüzde 26 ile Almanya oldu. Çin, Slovakya, İtalya, Avusturya, Hollanda, Danimarka, Birleşik Krallık ve İsveç, Çekya’nın 2022 yılında en fazla mobilya alımı yaptığı diğer ülkeler oldu.
Yıl sonunda yurt içi satışlarda daralma bekleniyor
2023 yılında yurt içi satışlarda yüzde 2’lik bir düşüşün, 2024 yılında ise yüzde 1’lik bir büyümenin yaşanmasının beklendiği Çekya’da 2021 yılında 2,4 milyar dolarlık, 2020 yılında ise 2 milyar dolarlık mobilya üretimi yapıldı. Ülkede gerçekleşen mobilya üretim segmentlerine bakıldığın ise yüzde 67 ile diğerleri grubunda yer alan ürün imalatının yapıldığı görüldü. Koltuk, kanepe üretiminin payı yüzde 15, ofis mobilya üretiminin payı yüzde 11 ve mutfak mobilyası üretiminin payı ise yüzde 7 olarak kayıtlara geçti.
2022 yılında 131 milyon dolarlık AİM ithalatı gerçekleştirdi
Çekya’nın ağaç işleme makine sektörüne yönelik ticaret rakamları incelendiğinde; ülkenin 2022 yılı sonunda tüm dünyadan yaklaşık 131 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdiği görüldü. Çekya, 2021 yılı sonunda 130 milyon dolarlık, 2020 yılı sonunda ise 103 milyon dolarlık ağaç işleme makine ithalatı gerçekleştirdi. Çekya 2022 yılında yaklaşık 38 milyon dolar ile en fazla testere makineleri ithalatı yaptı. 20 milyon dolar ile ikinci sırada ise çeşitli makine işlemlerini bu işlemler arasında alet değiştirmeden yapan makineler yer aldı. Üçüncü sırada 17,6 milyon dolar ile yarma, dilme veya soyarak yaprak halinde açma makineleri gelirken dördüncü sırada 13 milyon dolarlık ithalat ile diğerleri grubunda yer alan makineler yer aldı.
Türkiye’nin ihracatı 190 bin dolarla sınırlı kaldı
Türkiye’nin, Çekya’ya yapmış olduğu ağaç işleme makine ihracatı ise 190 bin dolar ile sınırlı kaldı. Türkiye 2022 yılı boyunca birçok ürün grubunda Çekya’ya hiç ihracat gerçekleştiremedi. Çekya, geçtiğimiz yıl Türkiye’den 96 bin dolar ile testere makineleri ithal etti. Testere makinelerini 61 bin dolar ile diğerleri grubunda yer alan makineler ve 31 bin dolar ile çeşitli makine işlemlerini bu işlemler arasında alet değiştirmeden yapan makineler takip etti.
